هفته نامه «نماینده»؛ مهدی کاشی پزها/ در دو سال و نیم گذشته یاران روحانی علی‌رغم اینکه قانون، منابع و مصارف مشخصی را برای پرداخت یارانه نقدی مشخص کرده است، مدام از کمرشکن بودن یارانه نقدی برای دولت حرف می‌زنند. این در حالی است که قرار بود بخشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی با توجه به قانون هدفمندی یارانه‌ها به پرداخت یارانه نقدی اختصاص یابد و دولت یازدهم در دو سال و نیمی که مسئولیت قوه مجریه را بر عهده داشت دو بار قیمت حامل‌های انرژی را افزایش داد. با این حال همچنان شاهد جملاتی مانند «شب عذاب دولت» از جانب دولتمردان در خصوص زمان پرداخت یارانه نقدی توسط دولتی‌ها هستیم!

هفته گذشته معاون اول رئیس‌جمهور از تداوم پرداخت یارانه نقدی در سال ۹۵ خبر داد، در حالی که پیش از این یکی از مقام‌هاي مسئول در وزارت نفت اعلام کرده بود که دولت پولی برای پرداخت یارانه نقدی به مردم در سال آینده ندارد! این اظهارنظر و تناقض‌ها بهانه‌ای شد تا سراغ «ابوالقاسم حکیمی‌پور» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه برویم. این اقتصاددان که دکترای توسعه خود را از دانشگاه کالیفرنیا گرفته، معتقد است که دولت مشکلی برای پرداخت یارانه نقدی ندارد و فقط با بهانه تراشی بر سر مردم منت می‌گذارد. وی اعتقاد دارد که نتایج انتخابات پیش روی مجلس تأثیر بسياري در سرنوشت پرداخت یارانه نقدی دارد. مشروح گفت‌وگوی هفته‌نامه «نماینده» با این اقتصاددان را بخوانید.

دولتمردان یازدهم از روز نخست حضور خود در قوه مجریه قول حذف یارانه ثروتمندان را داده‌اند، اما این وعده عملیاتی نشد، قانون هم آنها را مکلف کرده است. به نظر شما دلیل رخ ندادن این مسئله چیست؟

در حال حاضر در کشور ما حدود پنج و نیم سال است که به مردم یارانه نقدی پرداخت می‌شود. تاکنون چیزی در حدود ده‌ها هزار میلیارد تومان به مردم یارانه نقدی پرداخت كرده‌ايم. این پرداخت‌ها چه در دولت قبل و چه در این دولت چندان به نفع اقتصاد کشور نبوده است. بهتر بود این ده‌ها هزار میلیارد تومان از همان ابتدا به تولید تخصیص داده می‌شد. اگر از مردم سؤال کنید که حاضرند، یارانه نقدی بگیرند و یا یکی از فرزندانشان سرکار برود، مطمئناً گزینه دوم را انتخاب می‌کنند. با توجه به کاهش قیمت نفت و همچنین اعتقادی که دولتمردان یازدهم به عدم پرداخت یارانه دارند، باعث خواهد شد که احتمالاً بعد از انتخابات مجلس، یارانه نقدی تعداد زیادی از افراد جامعه قطع شود.

آیا دولت توانایی شناسایی ثروتمندان را دارد؟

البته ملاک وزارت کار برای قطع یارانه ثروتمندان هم چندان قابل اتکا نیست. در حال حاضر طبق بررسی که کردم، کسانی که بیش از یک خودرو دارند، از دریافت یارانه نقدی محروم می‌شوند؛ حتی اگر خودروی دوم آن فرد ژیان باشد. دولت اطلاعات دقیقی از ثروتمندان ندارد. بانک مرکزی هم حدود ۱۸ سال است که خط فقر را اعلام نکرده و ما فقط جسته و گریخته می‌دانیم که اگر یک سرپرست خانوار ۲.۵ میلیون درآمد داشته باشد، آن خانواده زندگی متوسطی خواهد داشت. در حال حاضر دولت اعلام کرده که سال آینده هم یارانه می‌پردازد، اما در مورد سال‌های بعد حرفی به میان نیاورده است. ارزیابی بنده این است که یارانه تا سال ۹۷ در همه زمینه‌ها از اقتصاد کشور خارج خواهد شد.

دولت فعلی که به دلیل پرداخت یارانه به دولت قبل انتقاد می‌کرد و اصرار داشت که هدفمندی یارانه‌ها نقدینگی را در جامعه افزایش داده است، نمی‌تواند در این شرایط تصمیم درست اقتصادی بگیرد و تفکر سیاسی جای تفکر اقتصادی را در برنامه‌های دولت یازدهم گرفته است. من در این دو سال چیز خاصی از دولت آقای روحانی ندیده‌ام و هیچ کدام از وعده‌های اقتصادی دولت تحقق پیدا نکرده است. حرف‌های ضدونقیص هم در این دولت زیاد است. سال گذشته رئیس‌جمهور اعلام کرد که ما از رکود خارج شدیم در حالی که همه اقتصاددانان به این سخنان رئیس‌جمهور می‌خندند. دانشجوی سال دوم اقتصاد هم می‌داند که در سال گذشته در یک رکود مطلق فرو رفته بودیم. دولت آقای روحانی ادعا می‌کند که دولت قبل رفتارهای پوپولیستی انجام می‌داد، در حالی خودشان از دولت قبل پوپولیست‌تر هستند. وزیر اقتصاد یک سال و نیم اول کار خود را فقط به انتقاد از دولت قبل اختصاص داد و هیچ راه‌حلی برای حل مشکلات اقتصادی ارائه نداد. آقای جهانگیری هم تمام آماری که می‌دهد غلط از آب در می‌آید و نمونه آن هم آمار واردات در دولت احمدی‌نژاد است که بعدها مشخص شد غلط است. با آمار غلط تجزیه‌وتحلیل مدیریتی امکان‌پذیر نیست. متأسفانه اولویت اول دولت حل مشکلات اقتصادی به وسیله کشورهای غربی از جمله آمریکاست. اقتصاددانانی که خط‌مشی اقتصادی دولت را تعیين می‌کنند، راه‌حل همه مشکلات را در تعامل با غرب می‌دانند. دولت در حال حاضر همین یک آلترناتیو را بیشتر ندارد.

فکر می‌کنید دولت تا چه زماني به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد؟

دولت یازدهم در حال حاضر به دنبال محک زدن میزان محبوبیت خود در انتخابات مجلس است. اگر طیف حامی دولت رأی بیاورد دولت در همان ۶ ماه اول سال ۹۵ یارانه را قطع خواهد کرد. با توجه به اینکه به احتمال فراوان اصول‌گرایان مجلس را دست بگیرند، دولت به فکر انتخابات ریاست‌جمهوری آینده خواهد بود و همچنان به پرداخت یارانه ادامه خواهد داد.

قرار بود صرفا ۵۰ درصد منابع حاصل از افزایش قیمت انرژی که همان ۴۲۰۰۰ میلیارد تومان می‌باشد را به مردم بدهیم. در حال حاضر سازمان مدیریت یک ریال هم بابت بخش تولید، یارانه پرداخت نکرده است. در حالی که هدف از هدفمندی یارانه‌ها شکوفایی بخش تولید بود.

دولت فعلی به راحتی می‌تواند یارانه نقدی را به مردم پرداخت کند و حتی به مبلغ آن اضافه کند ولی متأسفانه با بهانه‌گیری به دنبال راضی نگه داشتن مردم برای انتخابات است. دولت یازدهم در اقتصاد خط‌مشی مشخصی ندارد. سخنان متناقص و اختلاف سلیقه در این خصوص زیاد وجود دارد. خیلی از اعضای اقتصادی کابینه نقش زیادی در سیاست‌های اقتصادی ندارند و سیاستگذاران اقتصادی دولت که به رئیس‌جمهور خط غلطی می‌دهند، اشخاص دیگری هستند امثال مهندس جهانگیری که بهتر است درباره اقتصاد صحبت نکنند چون نه سواد اقتصادی دارند، نه الفبای اقتصاد را می‌شناسند.

چرا دولتمردان هزینه پرداخت یارانه نقدی را کمرشکن می‌دانند، در حالی كه منابع پرداخت یارانه نقدی توسط دولت مشخص است.

بهتر است دولتمردان حرف‌های زشتی که در خصوص پرداخت یارانه نقدی می‌زنند و آن را شب عزای دولت می‌دانند، کنار بگذارند. این سخنان بسیار زشت است و به نوعی منت گذاشتن بر سر مردم محسوب می‌شود. بهتر است دولتمردان شفاف با مردم حرف بزنند و بگویند که می‌خواهیم به بخش تولید بدهیم و بعد بیلان عملکرد خود را به دولت بدهند. کسانی که می‌گویند پرداخت یارانه شب عزای دولت است، اشتباه می‌کنند که چنین حرفی را می‌زنند و بر سر مردم منت می‌گذارند. اصلاً همین یارانه را هم قطع کنند. مگر مردم محتاج این ۴۴۵۰۰ تومان دولت هستند. این رقم نسبت به ۶ سال پیش در حد ۱۱ هزار ۶۰۰ تومان است و دولت با توجه به اینكه قیمت حامل‌های انرژی چند بار بالا رفته است باید مبلغ یارانه را بیشتر می‌کرد. مشکل دولت یارانه‌ها نیست، دولت در این ۲ سال به جز انتقاد از دولت قبل کاری نکرده است و متأسفانه مردم روز به روز فقیرتر می‌شوند.